برآورد خط فقر مطلق بر مبنای خط فقر غذایی، مطالعه موردی: مناطق شهری استان مازندران در سال 1389

در این تحقیق، ابتدا خط فقر غذایی در مناطق شهری استان مازندران در سال 1389 با استفاده از الگوی برنامه‏ریزی ریاضی برآورد شده است. برای این منظور، نخست سبد کالاهای خوراکی خانوارها بررسی و 82 ماده غذایی متداول و پر‏اهمیت مشخص شده است. سپس، نیازهای اساسی انسان به مواد مغذی برای ادامه حیات بصورت کتابخانه‏ای جمع‏آوری و مقدار مواد مغذی موجود در هر صد گرم از 82 ماده غذایی معلوم شده است. پس از آن، قیمت هر صد گرم از این مواد غذایی با نمونه‏گیری طبقه‏ای در سطح شهرهای استان مازندران به‏صورت میدانی جمع‏آوری شده است. با تشکیل تابع هزینه به‏عنوان تابع هدف و 18 محدودیت متناظر با حداقل و حداکثر نیازهای بدن به کالری، پروتئین، چربی، مواد قندی، کلسیم، آهن، ویتامین a، ویتامین b1، ویتامین c و 82 متغیر تصمیم درباره ماده غذایی متداول در سبد کالای خانوار، الگوی برنامه‏ریزی ریاضی مورد نظر ساخته شده است. تابع هدف در الگوی پژوهش، مبین کل هزینه مواد خوراکی لازم برای یک انسان با ویژگی‏های متوسط بوده است. این تابع، مانند خط بودجه در نظریه مصرف کننده در اقتصاد خرد، از مجموع حاصل‏ضرب‏های مقدار هر ماده غذایی در قیمت آن به‏دست آمده و لزوماً خطی می‏باشد. این مدل با روش سیمپلکس و به کمک نرم‏افزار qsb حل و خط فقر غذایی برآورد شده است. سپس، با توجه به خط فقر غذایی به‏دست آمده و میانگین نسبت هزینه خوراکی به کل هزینه خانوارهای استان مازندران در سال 1389، خط فقر غذایی به خط فقر مطلق تبدیل شده است. براساس نتایج حاصل، خط فقر غذایی و خط فقر مطلق ماهانه خانوارهای چهار نفره شهری در سطح استان مازندران در سال 1389، به‏ترتیب، تقریباً مبلغ 93 هزار تومان و 410 هزار تومان محاسبه شده است. سرانجام، با استفاده از تازه‏ترین توزیع هزینه موجود برای خانوارهای مناطق شهری استان مازندران، جمعیت زیر خط فقر شهری این استان در سال 1389 تقریباً 25 درصد برآورد شده است.